Αποτελεσματικότητα φυτικών και θαλάσσιων ουσιών για την πρόληψη και θεραπεία των παρασιτώσεων από Microcotyle spp, Myxosporea και της μυξοβακτηριδίασης στην εκτρεφόμενη τσιπούρα (Sparus aurata L.).
Οι κυριότερες παρασιτικές ασθένειες που παρατηρούνται στη μεσογειακή ιχθυοκαλλιέργεια οφείλονται σε Μυξοσπορίδια και αρθρόποδα. Οι κυριότερες δε βακτηριακές ασθένειες οφείλονται σε Μυξoβακτήρια των γενών Flavobacterium και Tenacibaculum, καθώς και βακτήρια του γένους Listonella spp. και Photobacterium piscicida. Αποτελεσματική αντιπαρασιτική θεραπεία δεν υπάρχει μέχρι στιγμής και οι εκτροφείς περιορίζονται στη χρήση φορμαλδεΰδης η οποία είναι επικίνδυνη για το ζωικό κεφάλαιο, το περιβάλλον και τους χειριστές. Επομένως, είναι ζωτικής σημασίας η εύρεση φιλικών προς το περιβάλλον ουσιών που θα μπορούσαν να χορηγηθούν μέσω της τροφής. Η θεραπεία των Μυξοβακτηρίων αποτελεί επίσης πρόβλημα, καθόσον τα είδη αυτά χρειάζονται ειδικά υποστρώματα ανάπτυξης και εξειδικευμένη γνώση, με αποτέλεσμα να μην γίνονται αντιβιογράμματα και η θεραπεία να γίνεται εμπειρικά με ευρέως
φάσματος αντιβιοτικά και με κίνδυνο να δημιουργηθεί μικροβιακή αντοχή με αρνητικές επιπτώσεις σε ψάρια, ζώα και τον καταναλωτή. Σκοπός της πρότασης είναι η μελέτη της πρόληψης ή/και θεραπείας τριών σοβαρών ασθενειών της τσιπούρας που προκαλούν θνησιμότητες στην εκτροφή της, με φυσικά εκχυλίσματα χερσαίων και θαλάσσιων ουσιών και του ζεόλιθου. Οι προτεινόμενες ουσίες έχουν χρησιμοποιηθεί σαν συμπληρώματα διατροφής είτε για την ενίσχυση της ανοσολογικής ετοιμότητας, είτε για τη βελτίωση της ανάπτυξης των ψαριών, όχι όμως για πρόληψη ή/και θεραπεία για συγκεκριμένα παθογόνα των ψαριών. Προτείνεται να δοκιμαστούν εκχυλίσματα χερσαίων και θαλάσσιων φυτών που δεν έχουν οικολογική επίπτωση, όπως το Zingiber officinale, η Aloe barbadensis, η πρόπολη, το φυτό Artemisia annua, το Thymus vulgaris, ο φύκος (Fucus vesiculosus) και o ζεόλιθος, κατάλληλος για χρήση σε υδατοκαλλιέργειες. Τα χερσαία φυτά έχουν επιλεχθεί με βάση τη διεθνή βιβλιογραφία και τις φαρμακευτικές και ανοσοενισχυτικές τους ιδιότητες που είναι γνωστές για τα ανώτερα θηλαστικά. Μόνον το φυτό Artemisia annua έχει δοκιμαστεί έναντι του παρασίτου Sparicotyle chrysophrii στην τσιπούρα σε in vitro δοκιμές και στην εκτροφή της με άριστα αποτελέσματα. Ο ζεόλιθος έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως και επιτυχώς ως συμπλήρωμα ζωοτροφών σε παραγωγικά ζώα, στις υδατοκαλλιέργειες για επεξεργασία του νερού. Η χρήση του, όμως, ως πρόληψη και θεραπεία συγκεκριμένων ασθενειών των ψαριών δεν έχει μελετηθεί. Το Fucus vesiculosus είναι ένα από τα γνωστά καφέ φύκη της Μεσογείου. Είναι ιδιαίτερα θρεπτικό, ενισχύει τον μεταβολισμό και έχει αντιβακτηριακές και αντιμυκητιακές ιδιότητες. Θα γίνουν κατ' αρχάς in vitro δοκιμές με ένα μεγάλο εύρος ουσιών από τις οποίες θα επιλεχτούν οι πιο δραστικές για τα Μυξοβακτήρια. Οι αντιπαρασιτικές ουσίες θα δοκιμαστούν αρχικά σε πειραματικές δεξαμενές με 2-3 δοσολογίες έκαστη και ανάλογα με την αποτελεσματικότητα και ανάπτυξη των ψαριών θα επιλεχτεί μία δόση και 4-5 ουσίες με την καλύτερη δράση θα χρησιμοποιηθούν σε δοκιμές πεδίου. Θα μελετηθούν οι θνησιμότητες, η αποτελεσματικότητα, ενώ η επίδραση των εμπλουτισμένων σιτηρεσίων στην ανάπτυξη και υγεία των ψαριών θα επιβεβαιωθεί από την μέτρηση σωματομετρικών δεικτών, αιματολογικών και λοιπών παραμέτρων. Επίσης, θα μελετηθεί η επίδραση των σιτηρεσίων αυτών στο ολικό βακτηριακό φορτίο του πεπτικού σωλήνα. Τέλος, θα γίνει αξιολόγηση της ενδεχόμενης ανοσοενισχυτικής και προστατευτικής δράσης των προτεινόμενων πειραματικών σιτηρεσίων δια του προσδιορισμού διαλυτών παραγόντων του ορού, καθώς και της έκφρασης αντι-οξειδωτικών γονιδίων, αντι- και προ-φλεγμονωδών κυτταροκινών τόσο στις πειραματικές εκτροφές, όσο και στο πεδίο. Η υλοποίηση του έργου θα αποδώσει αποτελέσματα με άμεση εφαρμογή κατ' αρχάς στην εκτροφή της τσιπούρας της συμμετέχουσας εταιρείας και κατ' επέκταση στους ενδιαφερόμενους ιχθυοκαλλιεργητές.